THỜI KỲ ĐẦU CỦA ĐIỆN ẢNH KỸ THUẬT SỐ

Điện ảnh hiện đại được cách mạng hoá vào năm 2002 khi đạo diễn George Lucas phát hành tập phim Star Wars: Episode II – Attack of the Clones. Đây là tác phẩm bom tấn đầu tiên ra rạp được quay bằng kỹ thuật số. Thành quả này là nhờ nhà quay phim David Tattersall, người tiên phong trong việc quay bằng kỹ thuật số.

Những hiệu ứng hình ảnh trong Attack of the Clones đã tạo nên tiếng vang lớn trong nghành công nghiệp điện ảnh. Nhiều đạo diễn nổi tiếng như Steven Spielberg, Martin Scorsese, Francis Ford Coppola, Michael Mann, Michael Bay và Robert Zecmekis đều phải tìm cách tồn tại và thích nghi với sự thay đổi cách mạng này.

Hiệu ứng và quay phim kỹ thuật số không phải là hoàn toàn mới mẻ vào năm 2002. Tuy nhiên, công nghệ kỹ thuật số vào thời điểm đó không đủ hiệu quả để có thể được sử dụng trong dòng điện ảnh chủ lưu. Điện ảnh kỹ thuật số cần có hệ thống phát hành cho phép phim được chiếu bằng các máy chiếu kỹ thuật số để không cần chuyển đổi bản dựng phim cuối cùng sang phim 35mm. Giải pháp cho vấn đề này được phát hiện vào năm 1996 tại Los Angeles khi đạo diễn Goerge Lucas và nhà sản xuất Rick McCallum đã thuyết phục Sony phát triển thiết bị máy quay phim độ phân giải cao có thể ghi hình tốc độ 24 khuôn hình/s với tỷ lệ khuôn hình 2.35:1. Khi đó, đạo diễn Goerge Lucas muốn quay phim phần 1 - The Phantom Menace bằng công nghệ kỹ thuật số nhưng những thử nghiệm ban đầu đã không thành công.

Attack of the Clones là một trong những phim kỹ thuật số được phát hành vào năm 2002, cùng với Unknown Pleasures của đạo diễn Giả Chương Kha. Chúng đều sử dụng máy quay CineAlta F900 của Sony. Đạo diễn Giả Chương Kha cho biết công nghệ này từng được coi là công nghệ “nghiệp dư” được sử dụng phổ biến trong video gia đình. Nhưng khi đó, các bộ phim của đạo diễn Giả Chương Kha vẫn bị cấm và ông không phải là nhà làm phim dòng chủ lưu.

Nhà quay phim Du Lực Vi, cộng sự quen thuộc của đạo diễn Giả Chương Kha, là người đã phát hiện ra nhiều ưu thế của định dạng mới này. Máy quay kỹ thuật số đã được sử dụng để quay tại những địa điểm mà máy quay phim thông thường không thể sử dụng. Giống như Làn sóng mới Pháp, các nhà làm phim đã ứng dụng công nghệ kỹ thuật số để làm phim phong cách du kích.

Để tìm hiểu thêm về cách phân tích, viết về phim, tìm hiểu lịch sử điện ảnh một cách có hệ thống, bạn có thể tham khảo Lớp phân tích phim - Film Studies của trung tâm TPD.

Trước khi bộ phim Attack of the Clones khiến điện ảnh kỹ thuật số trở thành chuẩn mực của ngành công nghiệp điện ảnh, nhà quay phim Anthony Don Martel và đạo diễn Lars von Trier đã tạo nên một sân chơi mới của điện ảnh thế giới bằng phong trào Dogme 95. Đây là một phong trào điện ảnh nghệ thuật khuyến khích những thử nghiệm điện ảnh kỹ thuật số để đẩy những giới hạn của phương tiện làm phim đi xa hơn. Bộ phim The Idiots của bộ đôi này đã tạo nên tiếng vang và gây choáng ngợp khán giả tại liên hoan phim Cannes 1998. The Idiots đã chứng minh cho các nhà làm phim trên toàn thế giới rằng họ không cần máy quay film thông thường để làm phim. Thay vào đó, họ có thể sử dụng máy quay video cá nhân mà vẫn có thể làm ra một tác phẩm đầy giá trị. Dogme đã trở thành một tượng đài của điện ảnh độc lập.

Khi công nghệ máy quay kỹ thuật số phát triển, các nhà làm phim tìm những cách mới để nâng cao ngôn ngữ hình ảnh của họ. Ví dụ: Bộ phim Inland Empire của đạo diễn David Lynch được quay bằng máy PD-150 nhỏ gọn đã thể hiện một câu chuyện đầy ác mộng và cho phép đạo diễn quay cảnh dài 40 phút liên tục thay vì 9 phút.

Đạo diễn Michael Mann và nhà quay phim Dion Beebe thích sử dụng máy quay kỹ thuật số hơn vì chúng có “phong cách kể sự thật”. Nhờ máy quay kỹ thuật số, bộ phim Collateral đã ghi lại một đêm tại Los Angeles với những ánh đèn vàng mờ mềm mại phản chiếu rất đẹp. Đây là một thẩm mỹ đến từ công nghệ mới, không thể thực hiện được nếu quay bằng phim nhựa.

Khi bộ phim Slumdog Millionaire đoạt giải Oscar còn phim Benjamin Button được đề cử giải phim xuất sắc nhất và quay phim xuất sắc nhất năm 2009, quay phim kỹ thuật số bắt đầu dần thế chỗ phim nhựa 35mm, trở thành chuẩn mực công nghiệp.
Mặc dù vào thời điểm đó một số nhà làm phim như Christopher Nolan, Quentin Tarantino và Tacita Dean vẫn chiến đấu ngoan cường bảo vệ phương tiện phim nhựa, công nghệ phim kỹ thuật số vẫn thành công vang dội nhờ cho phép dễ dàng tiếp cận hơn và kinh phí sản xuất thấp hơn.

Máy quay và phần mềm dựng phim chỉ là công cụ. Bất kể quay phim kỹ thuật số bằng điện thoại hay IMAX, hay máy quay bằng phim truyền thống thì người làm phim vẫn cần có một mục đích đằng sau mỗi lựa chọn sáng tạo. Hãy luôn chọn một máy quay phù hợp với dự án của bạn.

(Nguồn: Nofilmschool)

Để tìm hiểu thêm về cách phân tích, viết về phim, tìm hiểu lịch sử điện ảnh một cách có hệ thống, bạn có thể tham khảo Lớp phân tích phim - Film Studies của trung tâm TPD.